Dlaczego piszę o gamie dur naturalnej?
Zdecydowałem się napisać ten artykuł ze względu na małą ilość informacji dotyczących praktycznego zastosowania skali durowej. Często spotykam się z traktowaniem gam jako swego rodzaju siłowni dla palców. Chciałbym pokazać, że gamy to przede wszystkim materiał dźwiękowy służący do tworzenia oraz analizy muzyki.
Artykuł przeplatam utworami utrzymanymi w 100% w gamie dur naturalnej.
Z definicją skali durowej polecam zapoznać się w Wikipedii pod hasłem skala durowa.
Wymienię w punktach to, co uważam za najistotniejsze w nauce gam ze względu na ich praktyczne zastosowanie.
- Śpiewanie lub gwizdanie gam
- Opalcowanie gamy na swoim instrumencie muzycznym w jednej pozycji
- Próby wykorzystania tak nauczonej gamy w praktyce
- Opalcowanie gamy w pozostałych pozycjach
- Notacja muzyczna, nazwy dźwięków
Śpiewanie lub gwizdanie gam
Dzięki śpiewaniu lub gwizdaniu można upewnić się, że poznaliśmy brzmienie danej gamy. Samo wyobrażenie sobie gamy też jest możliwe, ale nie daje możliwości pracy z nauczycielem (brak zdolności telepatycznych) i wydaje mi się mniej efektywne niż śpiewanie czy gwizdanie.
Solfeż jest wspaniałym narzędziem kształcącym słuch muzyczny. Gama dur naturalna składa się z siedmiu stopni, a każdy stopień ma swoją własną unikalną sylabę, dzięki czemu zapamiętujemy jaką ma relację z centrum tonalnym.
Opalcowanie gamy na gitarze
Warto uświadomić sobie, że granie gamy na gitarze nie daje gwarancji połączenia jej brzemienia ze słuchowym opanowaniem materiału. Wielokrotnie widziałem gitarzystów grających gamy na kompletnie rozstrojonym instrumencie, którzy nie zdawali sobie sprawy z tego, że coś jest nie tak. Najlepszą metodą dającą pewność, że to co gramy ma odzwierciedlenie w naszej głowie jest granie gamy na instrumencie z jednoczesnym śpiewaniem (gwizdaniem).
Na lekcjach gry na gitarze dla początkujących stosuję dwie uniwersalne metody opalcowania skali durowej. Na gitarze istnieje możliwość zagrania gamy w tym samym rejestrze na kilka sposobów.
Powyższe opalcowania można stosować od dowolnej struny i w każdej tonacji. Zachęcam, żeby po opanowaniu jednej gamy w jednej pozycji natychmiast przejść do prób wykorzystania zdobytego narzędzia w praktyce.
Próby wykorzystania gamy w praktyce
Istnieje wiele melodii napisanych w durowej tonacji w obrębie jednej oktawy. Gama w jednej oktawie, to tyle ile znajduje się na dzwonkach diatonicznych dla dzieci. Warto próbować odnaleźć najwięcej melodii jak tylko to jest możliwe. Na początku może to nie być proste, ale z czasem nabiera się wprawy.
Gamę w praktyce można wykorzystać na wiele sposobów. Można z jej pomocą zagrać linie basu czy rozłożone akordy. Odpowiednio dopasowana tonacją gama do konkretnego akompaniamentu może posłużyć do wymyślenia własnej solówki.
Opalcowanie gamy w pozostałych pozycjach
Najlepszą metodą biegłego opanowania dźwięków na całym gryfie jest granie znanych i lubianych przez siebie melodii na wszystkie możliwe sposoby na gryfie. Stosując opisane przeze mnie dwa rodzaje opalcowania można z powodzeniem zagrać każdą gamę w każdej tonacji w dowolnym miejscu na gryfie.
Notacja muzyczna, nazwy dźwięków
Uważam, że notacja jest wspaniałym narzędziem dającym wiele możliwości. Warto jednak być świadomym, że zapis nutowy i nazewnictwo dźwięków jest wtórne w odniesieniu do samej muzyki. Tak jak dzieci uczą się czytać i pisać, gdy już dobrze opanują ojczystą mowę, tak samo nomenklatury muzycznej można się uczyć po opanowaniu szeregu melodii i akompaniamentów. Ostateczną decyzję, czy i kiedy rozpocznie się naukę nazewnictwa dźwięków, czytania i pisania nut pozostawiam czytelnikowi.
"Playing what you hear"
Na zakończenie proponuję materiał wideo po angielsku dla bardziej zaawansowanych gitarzystów. Legendarny gitarzysta jazzowy Barney Kessel wyjaśnia, dlaczego tak ważna jest umiejętność grania na gitarze melodii, które się słyszy. Niniejszy artykuł powstał w tym samych duchu.
