Granie akompaniamentu na gitarze
Gitara, będąca instrumentem poręcznym (z pewnością bardziej niż fortepian) i oferującym szeroki zakres dźwięków, jest doskonałym, a także bardzo popularnym narzędziem do akompaniowania. Trudno wyobrazić sobie historię popu i rocka bez tego instrumentu. Także w muzyce jazzowej i wielu innych gatunkach gitara często pełni rolę instrumentu akompaniującego. Dzisiejszy wykład poświęcę właśnie temu zagadnieniu.
Stabilny rytm
Uważam, że na samym początku warto podkreślić priorytety. Najważniejszy jest stabilny rytm! Żadna inna pomyłka, taka jak pominięcie akordu czy nie dokładne dociśnięcie struny, nie będzie tak wyraźna jak niedoskonałości w rytmie. Dlatego podczas pracy z moimi uczniami nad akompaniamentami największy nacisk zawsze kładę na rytm.
Metronom
Metronom nie jest rozwiązaniem wszystkich problemów związanych z rytmem. Na początku kluczowe jest zrozumienie rytmu, który chcemy zagrać, oraz odniesienie go do własnych ruchów – kroków, kołysania się, klaskania czy recytowania. Metronom wprowadzam na lekcji dopiero wtedy, gdy rytmiczna figura jest już zrozumiana i gotowa do pracy nad precyzją. To, o czym teraz piszę, odnosi się do początkowego etapu nauki, czyli osób początkujących. Na bardziej zaawansowanym etapie pracy metronom może być używany przez większość czasu.
Kiedy metronom jest już włączony, warto traktować go priorytetowo. Każdy punkt styczny naszego wewnętrznego pulsu z metronomem trzeba dokładnie analizować. Dążymy do tego, aby umieć ocenić każde kliknięcie metronomu i sprawdzić, czy pokrywało się z naszą grą. Jeśli nie, powinniśmy być w stanie określić, czy zagraliśmy zbyt późno, czy zbyt wcześnie. Jeśli nie jesteśmy w stanie utrzymać koncentracji na tak wysokim poziomie, warto podzielić ćwiczenia na mniejsze i prostsze fragmenty.
Niezwykle efektywnym narzędziem jest nagrywanie się w programie do pracy z dźwiękiem (DAW). Programy te oferują graficzną siatkę reprezentującą puls, zsynchronizowaną z metronomem. Dzięki temu możemy nie tylko usłyszeć niedoskonałości naszej gry, ale także zobaczyć je w formie graficznej, co zwiększa naszą świadomość poziomu, na którym aktualnie się znajdujemy.
Umiejętność akompaniowania a inne funkcje gitary
Korzyści wykonywania partii wokalnych na gitarze w wersji instrumentalnejSpotkałem się z opinią, że akompaniowanie jest zbędne, jeśli chcemy skupić się na roli lidera w zespole, graniu solówek, motywów przewodnich czy tematów. Uważam, że to błędny pogląd. Dogłębne opanowanie technik akompaniamentu buduje fundamenty, bez których trudno stać się dobrym liderem czy improwizatorem. Solidne poznanie tych technik to także baza do dalszego rozwoju gry fingerstyle. Osobiście nie znam żadnego cenionego gitarzysty, który nie potrafiłby dobrze akompaniować. Wielokrotnie też obserwowałem trębaczy i saksofonistów z dużą wprawą akompaniujących na fortepianie innym muzykom.
Wyszukiwanie różnorodnych przykładów akompaniamentów
W przygotowanych przeze mnie zbiorach opracowań utworów muzycznych znajduje się mnóstwo różnorodnych akompaniamentów. Nie sposób wymienić ich wszystkich, więc ograniczę się do kilku najważniejszych przykładów.
Strumming
Ta technika kojarzy mi się z amerykańskim folkiem, rockiem, bluegrassem i popem. W języku polskim czasem mówi się na nią 'bicie gitarowe’, ale to określenie kojarzy mi się bardziej z grą przy ognisku. Inne określenie, 'szarpanie akordów’, brzmi równie amatorsko, dlatego często pozostaję przy angielskiej nazwie. Chodzi jednak o to samo. Do techniki strumming można używać zarówno kostki, jak i otwartej ręki, którą można ułożyć na wiele sposobów, uzyskując różnorodne odcienie dźwięku.
Akompaniament arpeggiowy
Technika ta jest często wykorzystywana do akompaniowania ballad. Spotykam się z określeniami 'technika palcowa’ lub 'palcówka’, jednak są to mylne nazwy, ponieważ ten rodzaj akompaniamentu często wykonywany jest kostką.
Akompaniamenty w stylu R&B
Akompaniamenty tego typu często wyróżniają się bogactwem ozdobników, efektów perkusyjnych oraz zaawansowaną rytmizacją, dzięki czemu brzmią świeżo i efektownie. Tego rodzaju techniki są również wykorzystywane w hip-hopie.
Fingerpicking
Ta technika czerpie swoje korzenie z amerykańskiego folku, a zwłaszcza z ragtime’u. Charakteryzuje się niezależnym basem oraz synkopowanymi melodiami w wyższym rejestrze, co czyni ją techniką polirytmiczną. Najczęściej wykonuje się ją za pomocą palców, specjalnych kostek na kciuk i palce lub techniką hybrydową.
Bossa nova
To bardzo nastrojowy styl, który łączy rytmy z Ameryki Południowej z harmoniami jazzowymi. Technika ta jest często wykonywana na gitarze klasycznej i również jest polirytmiczna.
Swing
Często stosowane są dwa rodzaje akompaniamentu:
- granie czterech ćwierćnut w takcie z charakterystycznym swingowym rozluźnieniem dłoni w przejściach między akordami,
- łączenie pochodu basu (walking bass) z dwoma lub trzema głosami powyżej, co również daje efekt polirytmiczny.
Granie akompaniamentu na gitarze - Podsumowanie
Opanowanie przykładowych utworów, które nam się podobają i zawierają różnorodne akompaniamenty, jest kluczowe. Trenowanie precyzji rytmicznej z metronomem oraz podkładami perkusyjnymi odgrywa istotną rolę. Warto eksperymentować i próbować grać jedną piosenkę w różnych stylach muzycznych, co sprawia, że umiejętności stają się bardziej uniwersalne i prowadzą do wielu ciekawych odkryć. Nie możemy też zapominać o praktykowaniu akompaniowania, czyli wspieraniu innych muzyków swoją grą na gitarze. Ważne jest, aby wciąż szukać okazji do grania z innymi. Podczas wspólnego grania na lekcjach wymieniam się z uczniami rolą lidera i akompaniatora, co stwarza wiele możliwości do praktyki.
Jeśli chcesz posłuchać jak sprawdziłem się w roli akompaniatora, posłuchaj płyty “Dla domu i ogrodu” Niskiego ciśnienia, oraz mojej solowej płyty “Michał Przerwa-Tetmajer”.
