Improwizowanie najczęściej kojarzymy z graniem solówek w stylach takich jak blues, jazz czy rock. Warto jednak zauważyć, że sens słowa „improwizować” w tym muzycznym kontekście różni się od jego ogólnego znaczenia.

Wyobraźmy sobie sytuację, w której za trzy minuty mamy zagrać koncert dla znajomych, ale nie mamy żadnych instrumentów ani przygotowanego repertuaru. W takim przypadku zaczęlibyśmy działać kreatywnie i spontanicznie: wyciągając garnki, kij od szczotki czy suszarkę na bieliznę, próbując na szybko „zaimprowizować” coś z niczego. Tego rodzaju improwizacja to rozwiązanie problemu na bieżąco, bez planu i wcześniejszego przygotowania.

Jednak w muzyce, nawet w przypadku artystów eksperymentalnych, takich jak Derek Bailey czy Alfredo Genovesi, improwizacja rzadko jest całkowicie spontaniczna. Ci muzycy przez lata rozwijali swój unikalny język improwizacji, co oznacza, że choć ich muzyka brzmi bardzo swobodnie, opiera się na bogatym warsztacie i doświadczeniu. Jeszcze bardziej widoczne jest to w jazzie czy bluesie, gdzie język improwizacji jest ściśle powiązany z charakterystycznymi cechami tych stylów.

W takich stylach zagranie frazy niepasującej do estetyki gatunku może wywołać wrażenie eklektyzmu, przekroczenia jego granic. Dlatego improwizacja w określonym stylu wymaga solidnego przygotowania i dogłębnej znajomości charakterystycznego „słownictwa” muzycznego. Dopiero na tej podstawie można tworzyć spontaniczne i świeże melodie, które jednocześnie zaskakują i pozostają spójne z konwencją gatunku. Bogactwo tego „słownictwa” jest kluczowe, aby uniknąć monotonii i powtarzalności, zapewniając słuchaczowi różnorodność i wrażenie kreatywności.

Wniosek? Improwizacja muzyczna wcale nie jest brakiem przygotowania — to raczej umiejętność swobodnego korzystania z przygotowanego wcześniej arsenału narzędzi.